PLC Giriş Elamanları
Şalterler ve Butonlar
Kontak konumunu fiziksel hareket ile değiştiren kumanda elemanlarıdır. Bunların değişik tipleri vardır. Örneğin, basmalı anahtarlar, mafsallı anahtarlar, dokunmatik anahtarlar, ışıklı anahtarlar vb.
Mekanik Sınır Anahtarları
Mekanik bir etkiyle kontakları konum değiştiren elemanlardır. Mekanizmaların konumunu algılamakta ve çalışma sınırlarını belirlemekte kullanılır (Örneğin; otomatik kapının açık ve kapalı konumunun algılanması).
Temassız Algılayıcılar (Sensörler)
Sensörler indüktif, kapasitif, optik ve ultrasonik olmak üzere temel olarak 4 grupta toplanabilir. Bir sensör sinyal üretiyorsa dijital, gerilim üretiyorsa analog sensördür. Dijital ve analog haricinde ölçtüğü veriyi değerlendirip sonucu haberleşme yoluyla bidiren özel sensörler de bulunmaktadır.
Dijital sensörler anahtarlama işlemini (sinyal üretme) transistörle gerçekleştirmektedir. Anahtarlama çıkışını yapan transistör NPN ise sensör NPN, anahtarlama çıkışını yapan transistör PNP ise sensör PNP tiptir.
İndüktif Sensör (Inductive Proximity Sensor)
İndüktif sensörler elektromanyetik alan üretirler. Ürettiği elektromanyetik alan içerisine demir gibi bir metal cisim girince sinyal üretirler. Kısacası indüktif sensörler metal cisimlerin algılanmasında kullanılırlar.
İndüktif sensörlerin AC veya DC gerilimle beslenen modelleri mevcuttur. Çalışma gerilimleri 10 ~ 30VDC, 15 ~ 34 VDC, 10 ~ 65 VDC, 20 ~ 320 VDC ve 20 ~ 265 VAC değerlerindedir.
Kapasitif Sensör (Capacitive Proximity Sensor)
Kapasitif sensörler metal, kağıt, sıvı, cam, ağaç, plâstik vb cisimleri algılamak için kullanılır.
Ultrasonik Sensör (Ultrasonic Proximity Sensor)
Ultrasonik sensörler, ses dalgasnı gönderip yine geri gelen ses dalgasını algılarlar. Ultrasonik ses dalgalarıyla mesafeyi ölçerek mesafeye göre çıkış veren sensörlerdir. Şişe, kutu dololuk kontrolü, sıvı seviye ölçümü, kumaşın sağlamlık kontrolü vb uygulamalarda kullanılırlar.
Optik Sensör (Optic Proximity Sensor
Fotoelektrik (optik) sensörler ışık emisyon prensibiyle çalışan elektronik malzemelerdir. Sensör, vericiden gönderilen ışık frekansı ile alıcıdan gelen ışık frekansının karşılaştırmasını yapar. Eğer aynı frekansta ışık alırsa, çıkışını aktif hale getirir.
PLC Çıkış Elamanları
Çıkış Kontrol Lambaları
Bu lambalar herhangi bir devrenin çalışıp çalışmadığını gösteren pilot sinyal lambalarıdır.
Genellikle neon lambalar olup 220 V ile çalışırlar. Ayrıca düşük güçlü 24 V ile çalışan lambalar da kullanılabilir. Bunlar yeşil kırmızı ve sarı renklerde imal edilirler. Herhangi bir cihazın çalıştığını yeşil lamba, durduğunu veya alarm durumunda kırmızı lamba kullanılır.
Küçük Motorlar
Az güç gerektiren yerlerde bu tip elektrik motorları kullanılır. Bunlar genellikle DA ile çalışan motorlardır. Bu motorlar PLC’ ye bir röle üzerinden veya yarı iletkenler ile yapılan sürücü devreleri (transistör, tristör vb.) üzerinden bağlanırlar. Eğer motor küçük güçlü ise (PLC’nin çıkış akımı yeterliyse) gerekli önlemler alınarak PLC’nin çıkışına bağlanabilir.
Elektrik Kumandalı (Selonoid) Valfler
Elektrik akımının manyetik etkisinden yararlanılarak yapılan selenoid valfler ile elektrik enerjisi doğrusal hareket enerjisine dönüştürülür. Sistemde, sıvı veya gaz haldeki akışkanı elektrik sinyaliyle uzaktan kumandalı bir şekilde açıp kapatabilmeye yararlar.
Valfin normal açık (elektrik sinyali yok iken açık) veya normal kapalı yapılış şekline göre valf, yerçekimi etkisi ile, yay etkisi ile veya akışkanın kendi basıncıyla normal konumda iken elektrik sinyali ile meydana gelen manyetik bir alanın sağladığı hareket vasıtası ile normalin aksi konuma girer (açık ise kapatır, kapalı ise açar). Üç yollu selenoid valf türünde genellikle bir müşterek ağız diğer iki ağızdan birine veya diğerine irtibatlanır. Selenoid valfler çok geniş ve çeşitli uygulama sahaları bulurlar.
Röleler ve Kontaktörler
Küçük güçteki elektromanyetik anahtarlara röle adı verilir. Röleler; elektromıknatıs, palet ve kontaklar olmak üzere üç kısımdan oluşur. Elektromıknatıs, demir nüve ve üzerine sarılmış bobinden meydana gelir. Rölenin bobinine gerilim uygulandığında, röle enerjilenir; paletini çeker ve kontakları konum değiştirir. Gerilim kesildiğinde de kontakları eski konumuna gelir.
Kontaktörler ise rölelere göre daha büyük güçteki motorlara yol vermek için kullanılır. Kontaktörler yapı bakımından rölelerden daha büyüktür. Ama çalışma prensipleri aynıdır.
İşe uygun PLC seçimi
PLC’ler çok çeşitlidir ve her PLC modeli birbirinden farklı özellikler taşır. Amaca (yapılacak işe) uygun bir PLC seçimi çok önemlidir.
İşe uygun bir PLC seçilirken önce kontrol edilecek ekipman listesi çıkılır ve çalışma şartları belirlenir. Sonra aşağıdaki özellikler aranır:
- PLC’nin çıkış tipine bakılır (Röle, Transistör çıkışlı).
- PLC’nin giriş ve çıkış sayılarına bakılır. Giriş veya çıkış sayısı yetersizse, ek modül kullanılır.
- Gerekiyorsa, analog giriş sayısına bakılır.
- Yüksek hızlı sayıcı giriş adedine ve frekansına bakılır.
- Program kapasitesine bakılır.
- Desteklediği komutlara bakılır.
- Genişleme modül nokta sayısına bakılır.
- İletişim protokollerine bakılır.
- Ürünle ilgili teknik destek alma koşullarına bakılır.
- Garanti süresine ve kapsamına bakılır.
- Satıcının ürün stok durumuna ve tedarik zincirine bakılır.
Bu yazı yoruma kapanmıştır, anlayışınız için teşekkür ederiz.